Cây Thuốc Hà Nội

Tên khác: Đìa nòm then’

Mô tả: Cây thân thảo sống lâu năm, thân rễ hình trứng, gồm nhiều củ nhỏ. Lá 2 - 3 cái một, mọc xòe ra trên mặt đất, có bẹ, phiến rộng hình bầu dục, thót hẹp lại thành cuống, mép nguyên hơi có lông ở mặt d­ới. Hoa trắng pha tím, không cuống mọc ở nách lá. Toàn cây nhất là thân rễ có mùi thơm và vị nồng. Hoa tháng 5 - 7.Cây của á châu nhiệt đới (ấn Độ, Nam Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Malaixia và Việt Nam), tại nước ta, Địa liền mọc rải rác ở vùng núi thấp và trung du, và mọc tương đối tập trung ở những rừng khộp họ dầu Dipterocarpaceae ở vùng Tây Nguyên, Địa liền cũng thường được trồng lấy củ thơm làm gia vị và làm thuốc. Trồng bằng thân rễ vào mùa Đông - Xuân. Thu hái thân rễ vào mùa khô, Đào củ về rửa sạch, thái phiến mỏng, xông lưu huỳnh rồi phơi khô, sao cho dược liệu không bị đen và kém thơm. Do có tinh dầu nên Địa liền để bảo quản, ít bị mốc mọt.Loài thực vật thuộc họ gừng Zingiberaceae này thường dùng trị ăn uống không tiêu, ngực bụng lạnh đau, tê thấp, nhức đầu, đau răng do phong. Còn được dùng để trị ỉa chảy, hoắc loạn và trị ho gà.

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng, ỉa chảy

Nhân giống:

Phân bố: Hương Sơn, Mỹ Đức

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Phàm sất

Mô tả: Cây thảo cao 30-40cm, có nhiều củ to, hình trứng không đều; rễ con hình sợi ngắn kết thúc bằng một củ hình trứng. Lá xuất hiện sau khi cây ra hoa, thành búi 2-5 lá có bẹ ở gốc, thuôn nhọn ở hai đầu, mặt trên loang lổ những vết màu đỏ tía sẫm, mặt dưới có ít lông mềm; cuống có lá bẹ, màu tía. Cụm hoa mọc trước các lá, không cuống, có 6-8 hoa mang mỗi cái 2 lá bắc; tràng hoa có ống dài và hẹp có phiến ngoài chia làm 3 đoạn không bằng nhau, mà 2 trong 3 cái đó hình ngọn giáo nhọn, màu trắng, mép có vạch đỏ, và đoạn thứ ba màu tím nằm ở dưới, rũ xuống và chia làm hai thuỳ hình giáo rộng nhọn.

Sử dụng: Củ

Công dụng: Chữa kinh bế đau bụng, và hành kinh loạn kỳ, người gầy sạm, máu xấu, kinh ít

Nhân giống:

Phân bố: Loài của Ấn Độ, Trung Quốc, Lào, Malaixia, Inđônêxia và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc hoang ở vùng núi và cũng được trồng khắp nơi vì hoa đẹp và có mùi thơm dịu

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Phàm lại

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Slèng lầy coong

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau người (trong xương), phong tê thấp

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Sùng sli’

Mô tả:

Sử dụng: Củ gừng

Công dụng: Chữa viêm xương khớp; đau bụng kinh; liệt dạ dày.

Nhân giống:

Phân bố:

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Sùng.sli

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Sùng vièng

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng sau đẻ

Nhân giống:

Phân bố: Hương Sơn, Mỹ Đức

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đièng đang

Mô tả: Cây gỗ thường xanh, thân thẳng, cao 20 - 25 m, đường kính thân 60 - 80 cm, phân cành ngang, tán lá hình tháp rộng hoặc hình dù. Vỏ màu nâu đen, nứt dọc. Lá hình vẩy xếp thành 4 dãy, hai lá vẩy trong to hơn hai lá vẩy bên; vẩy trong dài 5 mm, lá vẩy bên dài 2 mm, mũi tù. Nhìn chung lá gần giống lá Pơ mu (Fokienia hodginsii) nhưng có hai điểm khác là: nhỏ hơn và hai lá vảy trong to hơn hai lá vẩy bên. Nón đơn tính cùng gốc; nón đực đơn độc mọc ở tận cùng cành; nón cái hình bầu dục, dài 12 - 18 mm, rộng 6 mm, gồm 6 vẩy nứt thành 3 mảnh với 2 mảnh bên to và một mảnh giữa nhỏ hơn mang 2 hạt (mỗi vẩy hữu thụ có 1 hạt). Hạt hình trứng dài, có hai cánh không bằng nhau.

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Chữa bách bệnh

Nhân giống:

Phân bố: Núi Luốt

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Cành cải mia’

Mô tả: Cây mọc trên đất rồi vươn lên; thân cao 30-50cm, phân nhánh nhiều. Lá mọc sít nhau, hình dải nhọn. Bông rất nhiều, tương đối nhỏ, treo thõng ở đầu các cành nhỏ bên, màu nâu nhạt. Túi bào tử gần hình cầu, hai mảnh vỏ không đều nhau.

Sử dụng: Toàn cây

Công dụng: Chữa viêm gan cấp tính, mắt sưng đỏ đau, phong thấp nhức xương và ho mạn tính.

Nhân giống:

Phân bố: Loài của Trung Quốc và các nước nhiệt đới Á châu. Ở nước ta, cây mọc rất thông thường trong các rừng thưa, các savan, ưa sáng, chịu được hạn, chịu nóng ở nhiều nơi thuộc các độ cao khác nhau.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Pặt thấp

Mô tả: Cây thảo có thân rễ dài nằm dưới đất, thân cao đến 1m rộng 5-10mm, màu lục có 3-6 cành, phân thành từng lóng dễ gãy ở mắt, Lá thành vòng ôm thân, có 6-30 răng thấp, màu sậm. Bông bào tử xoan tròn dài ở ngọn, chót có mũi nhọn ngắn; vẩy mang túi bào tử hình khiên; bào tử hình cầu có 4 sợi đàn hồi.

Sử dụng: Toàn cây

Công dụng: Chữa viêm màng tiếp hợp cấp, mắt đỏ sưng đau, lỵ, viêm ruột ỉa chảy; bệnh về gan, sỏi niệu đạo, rong kinh.

Nhân giống:

Phân bố: Cây mọc hoang ở ven suối và các bãi cát ẩm dọc sông ở vùng núi, từ Lào Cai tới Gia Lai, Ðắc Lắc, Lâm Ðồng.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Nhài vầy

Mô tả: Dương xỉ có thân rễ ngắn. Lá dày, to, mọc thành hình hoa thị nom như một tổ chim; cuống lá rất ngắn, dày, phủ nhiều vẩy dài ở gốc; phiến lá dày, thuôn hình ngọn giáo, dài 30-90cm, rộng 5-10cm, màu lục nhạt, có mép nguyên. ổ túi bào tử mỏng, xếp chéo góc với gân chính ở mặt dưới lá. Báo tử hình trái xoan, màu vàng sáng.

Sử dụng: Toàn cây

Công dụng: Chữa bệnh về tóc và da dầu. Cũng có khi được dùng chữa bong gân, sai khớp.

Nhân giống:

Phân bố: Loài cổ nhiệt đới, mọc phụ sinh trên các cây to trong rừng vùng núi ở nhiều nơi cả nước ta.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Nhài muộn

Mô tả: Là loài cây dây leo với cuống chính khá dày (2,5 mm), thân rễ bò. Lá cây dài xẻ 2, 3 nhánh lông chim dài khoảng 15 – 30 cm, sắp xếp xen kẽ dọc theo cuống chính. Mỗi cuống có từ 3 – 4 lá (đôi khi 5 – 6 lá) mỗi bên. Lá hải trung kim có diện tích 4 – 12 x 1 – 2,5 cm, mặt lá có phủ lông dài khoảng 3 – 8 mm. Lá có phần đáy phình to hình trái tim, nhỏ dần về phía đỉnh. Phần mép lá có các nang tròn, bào tử là những hạt phấn nhỏ màu vàng nhạt hay nâu vàng, chất nhẹ, sờ nhẵn, cảm giác mát tay, nom tựa cát biển.

Sử dụng: Cả dây mang lá

Công dụng: Trị các chứng viêm nhiễm đường tiểu.

Nhân giống:

Phân bố: Cây phân bổ chủ yếu tại ở miền đông châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Sri Lanka, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Papua New Guinea, Philippines, Australia.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc: