Cây Thuốc Hà Nội

Tên khác: Đìa sèng sa

Mô tả: Cây nhỡ cao 2-8m, có nhánh màu đỏ tro. Lá có 3 lá chét, với lá chét nguyên. Cụm hoa ở nách các lá và ngắn hơn lá. Quả nang, thành cụm thưa, có 1-4 hạch nhẵn, nhăn nheo ở cạnh ngoài, chứa mỗi cái một hạt hình cầu đường kính 2mm, đen lam, bóng.

Sử dụng: Lá và rễ

Công dụng: Lá thường được dùng chữa ghẻ, mọn nhọt, lở ngứa, chốc đầu. Chữa các chứng nhiệt sinh khát nước, ho đau cổ họng, mắt mờ, trẻ em sốt cao sinh kinh giật. Ngày dùng 20-40g lá, dạng nước sắc hoặc cao. Thường nấu nước để tắm rửa hoặc xông. Có thể phối hợp với Kim ngân hoa (lượng bằng nhau) nấu nước uống. Rễ và vỏ chữa phong thấp, đau gân, nhức xương tê bại, bán thân bất toại và điều hoà kinh nguyệt. Ngày uống 4-12g rễ và vỏ khô dạng thuốc sắc.

Nhân giống:

Phân bố: Rất phổ biến khắp nước ta trên các đồi cây bụi, ở rìa rừng và trong rừng thưa, ở cả vùng đất núi và đồng bằng. Còn phân bố ở Trung Quốc, Philippin vv...

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Quàng tông sắt

Mô tả: Cây gỗ nhỡ, cao tới 20m, không lông, cánh đen đen. Lá mang 5-(7)11 lá chét mỏng, dài 5-13cm, rộng 2-5cm, đầu có mũi, gân phụ 13-10 cặp. Chuỳ hoa ở ngọn các nhánh; cánh hoa 4, vàng ngà, dài 3mm; nhị 4; vòi nhuỵ 4, rời. Quả đại 1-4, nâu đen; hạt tròn, đen, bóng, to 2,5mm.

Sử dụng: Quả, rễ, lá

Công dụng: Ôn trung tán hàn, hành khí tiêu tích. Trị đau dạ dày, đau đầu, đau tim, khí trệ, ung thũng di chuyển.

Nhân giống:

Phân bố: Loài phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc ven bờ suối ở rừng từ Hoà Bình, Quảng Ninh tới Đà Nẵng.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chánh chỏ

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng, ho, rắn cắn, bướu cổ

Nhân giống:

Phân bố:

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: D’hìa cầm chay’

Mô tả: Cây nhỏ cao 4-5m, lá kép có thể dài đến 30cm, do một số lá chét thay đổi, thường là 3-7, ít khi 1; lá chét dày, không lông. Hoa trắng, trắng đục hay lục, mọc thành chuỳ ngắn hơn lá; đài cao cỡ 1mm; cánh hoa 5, dài 3,5mm; nhị 8-10; bầu không lông. Quả mọng tròn, trong trong, ửng hồng rồi tím đậm, xếp trên những cụm quả dài tới 25cm; hột 1-3 nâu bóng.

Sử dụng: Rễ và lá

Công dụng: Chữa tê thấp, chân tay nhức mỏi, chữa sản hậu ứ huyết, chữa mụn nhọt, chốc lở, rắn cắn, chữa ho, tê thấp, thiếu máu và vàng da

Nhân giống:

Phân bố: Cây gặp ở lùm bụi, rừng, trên đất đồi, cạnh suối từ Hà Tây, Bắc Thái đến các tỉnh phía Nam. Còn phân bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, Philippin và Inđônêxia.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Lày toòng đìa

Mô tả: Cây gỗ nhỏ cao đến 8m; thân có gai, vỏ màu vàng sáng; cành cũng mang nhiều gai thẳng đứng và ngắn. Lá kép lông chim lẻ có 3-11 đôi lá chét hình ngọn giáo, gốc lá chét, không cân, hai bên có góc, mép nguyên hay hơi có răng. Cụm hoa hình tán kép mọc ở ngọn các cành, dài hơn lá. Hoa màu trắng nhạt. Quả dài 4mm, chia 1-3 ô, có lớp trong không tách được với lớp ngoài; mỗi ô chứa mỗi hạt màu đen.

Sử dụng: Rễ, lá và quả

Công dụng: Chữa viêm gan hoặc hoàng đản, viêm thận thuỷ thũng, phong thấp đau nhức gân cốt, đòn ngã ứ đau. Trị đau dạ dày, đau bụng. Lá dùng trị đòn ngã tổn thương, đau thắt lưng, viêm tuyến vú, nhọt, và viêm mủ da.

Nhân giống:

Phân bố: Loài phân bố ở Trung Quốc, Việt Nam, Lào và Campuchia. Ở nước ta, cây mọc ở vùng rừng núi nhiều nơi từ Hoà Bình, Lạng Sơn với Thừa Thiên - Huế và Quảng Nam - Ðà Nẵng

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Nàng nhà m’hây

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau răng

Nhân giống:

Phân bố: Hương Sơn, Mỹ Đức

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Gió đất

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng, khoẻ người, phong tê thấp

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Gió đất

Mô tả: Cỏ mập, sống ký sinh trên rễ, màu nâu đỏ, cao 10-20 cm, không diệp lục. “Củ” hình trứng, đường kính 2-2,5 cm, bề mặt sần sùi và có mụn hình sao nổi rõ. Thân khí sinh (là cuống cụm hoa) mang 5-10 lá dạng vảy ở phía gốc; phiến lá hình mũi mác, cỡ 2-2,5 x 1-1,5 cm. Hoa đơn tính khác gốc, họp thành cụm hoa dạng bông nạc. Cụm hoa đực hình trụ, gồm những hoa gần như không cuống; bao hoa gồm 6 mảnh, trong đó 2 mảnh giữa (đối diện nhau) lớn hơn và cụt đầu, các mảnh bên hình trái xoan tròn đầu; khối phấn bị ép ngang. Hoa cái hình bầu dục thuôn; không có bao hoa, mọc ở quanh chân của vảy bảo vệ; vảy hình trứng lõm ở đỉnh; 1 vòi nhụy.

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng, khoẻ người, phong tê thấp

Nhân giống:

Phân bố: Trong nước: Ninh Bình (Cúc Phương), Lào Cai (Fansipan) Kon Tum (Ngọc Guga, Ngọc Pan), Chư mom Ray, Chư Yang Sin, Lâm Đồng (Bidoup - Núi Bà) Khánh Hòa (Ku BTTN Hòn Bà) Thế giới: Trung Quốc, Đài Loan, Lào.

Bảo tồn: EN B1+2b,c,e.

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chà sleng ca san

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau bụng, đau dạ dầy

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chà sleng chì cô’

Mô tả: Cây bụi nhỏ, cao 20 - 25 cm, vỏ xám trắng. Lá mọc đối, phiến lá hình trái xoan, cỡ 4 - 5,5 x 3 - 4 cm, chóp lá tù hay gần tròn, gốc lá tù; gân bên 5 - 7 đôi; cuống lá dài 4 - 6 mm. Hoa lưỡng tính, chụm 5 - 7 chiếc thành chùm ngắn; bao hoa hợp thành ống hình trụ dài 2 cm, ở đỉnh xẻ thành thuỳ dài 4 - 5 mm, màu đỏ đậm ở mặt trong, màu sét ở mặt ngoài. Quả hình bầu dục dạng trái lê, được bao bởi mép của tiểu đài tồn tại.

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Hậu sản

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chà sleng mù mìm

Mô tả: Bụi bán ký sinh, nhánh không lông, có nhiều lỗ bì. Lá mọc so le, phiến lá hình bầu dục, dài 3-8cm, rộng 2,5-5cm, đầu tròn tù, dai, gân phụ mảnh; cuống lá 0,5-1,5cm. Chùm hoa ngắn; dài 3mm, tràng hình ống phình ở phần trên, cao 17-20mm, màu hồng tím, có 4 tai; nhị 4. Quả mọng hình cái chùy, dài 8mm, đường kính 6mm.

Sử dụng: Toàn cây

Công dụng: Làm thuốc bổ gan thận, mạnh gân cốt, lợi sữa. Chữa phong thấp đau nhức xương, lưng gối mỏi đau, trẻ em bị di chứng bại liệt, tay chân tê liệt; Thiếu sữa, thai động không yên; Cao huyết áp, phù thũng. Cũng được dùng chữa viêm khớp và đau dạ dày.

Nhân giống:

Phân bố: Loài của Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia, Philippin và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc từ Lào Cai, Vĩnh Phú, Quảng Ninh, Hà Nội qua Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế tới Sông Bé, thành phố Hồ Chí Minh.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: M’hầy chuổi

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đau khớp, đau đầu

Nhân giống:

Phân bố: Hương Sơn, Mỹ Đức

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc: