Cây Thuốc Hà Nội

Tên khác: Piều cào

Mô tả: Cây gỗ nhỏ, cao 8-10m, mọc lâu năm, thân nhẵn, phân cành nhiều, màu đo đỏ, chồi có lông mềm. Lá hình bầu dục ngọn giáo, dài 8-15cm, rộng 2-3cm, có mũi nhọn dài, nhăn nheo, có răng mịn, màu lục thẫm hay lục nhạt tuỳ giống; cuống lá có tuyến. Hoa hình chuông màu đo đỏ, có khi trắng, thường mọc đơn độc, có cuống ngắn. Quả hạch hình cầu, có một rãnh bên rõ, phủ lông tơ mịn, khi chín hơi có màu đỏ, vỏ quả trong hoá gỗ bao lấy hạt (nên người ta gọi là quả hạch).

Sử dụng: Hạt , lá và hoa

Công dụng: Trị kinh nguyệt bế tắc, sinh hòn cục, bụng dưới đầy, đau, vấp ngã ứ huyết; dùng chín thì hoạt huyết, chữa đại tiện khó đi do huyết táo

Nhân giống:

Phân bố: Cây của Bắc Trung Quốc và Mông Cổ, đã được trồng lâu đời ở nước ta. Ðào thích nghi với vùng khí hậu nhiệt đới núi cao các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Lạng Sơn.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đìa sèng meng

Mô tả: Cây nhỡ hay cây gỗ nhỏ 1-9m, hoàn toàn nhẵn. Lá hình bầu dục thuôn, rộng nhiều hay ít, thon hẹp dài dài về phía gốc, nhọn mũi, dài 8-20cm, rộng 2-7,5cm, màu lục hay nâu lục, có khi nâu đỏ ở mặt trên, sáng màu hơn ở dưới, dạng màng. Hoa màu trắng nhạt, thành xim phân nhánh ở ngọn. Quả hạch bầu dục, có khi gần hình cầu, mang đài hoa tồn tại, dài 5-7mm, màu đỏ có 2 hạch phẳng-lồi, với 5 cạnh và rãnh lưng. Hạt 1 trong mỗi ô, màu đen.

Sử dụng: Rễ, lá

Công dụng: Chữa ỉa chảy, chữa sau khi đẻ đi lỵ và đau bụng, chữa mụn lở chảy nước

Nhân giống:

Phân bố: Loài phân bố ở Ấn Ðộ, Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Rất phổ biến khắp nước ta, trong các rừng thưa, các savan cây bụi từ Vĩnh Phú, Hoà Bình, Lạng Sơn, Bắc Thái.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Kèn đìa ghim

Mô tả: Cây nhỡ cao 4 - 10m; cành mảnh, thòng, với các nhánh có lông mềm, với gai thắng hay ngang, dài 1 - 5cm. Lá xoan ngược hay bầu dục, gần ngọn, tròn hay có mũi ở đầu, nhọn sắc ở gốc, màu lục ở trên, có lông mềm màu trăng trắng và hơi vàng vàng ở dưới, dài 2.5 - 13cm, rộng 1.5 - 4.5cm. Hoa màu trắng kem, thường đơn độc, hầu như không cuống, ở nách lá phía ngọn. Quả dạng quả mọng, hình trứng hay hình cầu, dài 2.5 - 4cm, rộng 2 - 4cm, đầy lông vàng. Hạt nhiều dài 5mm, rộng 3 - 4mm, nhẵn bóng màu đen đen

Sử dụng: Lá, cành nhánh và rễ

Công dụng: Chữa các bệnh về bí đái, phù thận, tiểu dầm, đau khớp, hen suyễn,cảm sốt, ho lâu ngày, giải nhiệt cũng như chữa nhiều bệnh lý khác.

Nhân giống:

Phân bố: Loài phân bố ở Ấn Độ, Nam Trung Quốc, Thái Lan tới Indonexia, (Java). Ở Việt Nam loài này sống ở Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đơn

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Cam trẻ em (gầy mòn)

Nhân giống:

Phân bố:

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Khầm kia’

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Nhiễm trùng

Nhân giống:

Phân bố:

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Cà béo

Mô tả: Cây nhỡ leo có mấu, dài 6-10m. Lá có phiến xoan thon, to vào cỡ 6 x 0,5cm, mặt trên bóng, mặt dưới mốc, gân phụ 4-6 cặp, lồi hai mặt; cuống 5-6mm. Hoa tập hợp thành dạng đầu ở ngọn nhánh, to 8-10mm; lá đài 5; cánh hoa 5, màu vàng hay trắng; ống tràng ngắn; nhị 5; bầu 2 ô. Quả nang chứa nhiều hạt.

Sử dụng: Đoạn cành với hai gai móc câu

Công dụng: Làm thuốc trấn kinh, chữa trẻ em kinh giật, chân tay co quắp, nổi ban, lên sởi; làm thuốc hạ huyết áp dùng điều trị bệnh tăng huyết áp, nhức đầu, hoa mắt.

Nhân giống:

Phân bố: Cây mọc ở rừng thứ sinh, dọc đường đi vùng núi cao ở các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Phia

Mô tả: Cây nhỡ hay cây gỗ nhỏ, cao 5-10m; cành non, cuống lá và cuống hoa phủ lông ngắn màu nâu. Lá kép, lông chim mọc so le, trục lá và cuống lá thường có cánh, lá chét 7-13, mỏng, dài 5-12cm, rộng 2-5cm, mép có răng cưa thô; mặt dưới có lông ngắn màu nâu tro. chùy hoa ở ngọn, hoa nhỏ, lưỡng tính, màu vàng trắng; lá đài 5-6; cánh hoa 5-6. Quả hạch tròn, đường kính 5mm, màu hồng, có lông màu tro trắng.

Sử dụng: Rễ, lá, quả

Công dụng: Trị cảm mạo phát nhiệt, thổ huyết ăn uống không tiêu đi ỉa lỏng, đòn ngã, gãy xương, đao thương đâm xuất huyết, ong vàng châm

Nhân giống:

Phân bố: Loài của Trung Quốc, Nhật Bản, Malaixia. Là cây mọc hoang trên các đồi cây bụi, có thể gặp ở nhiều nơi trên miền Bắc cho tới các tỉnh Gia Lai, Lâm Ðồng.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Mù phộc kềm

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Phù (do gió)

Nhân giống:

Phân bố:

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Mù phộc kềm

Mô tả: Cây nhỡ hay cây gỗ cao 12m, thân to 12cm, có gai dài. Lá dai, nguyên, tròn hay tù ở gốc, tròn và thường lõm ở đầu, dài 4-9cm, rộng 2,5-4cm, nhẵn. Hoa trắng, thành tán khá dầy ở nách lá. Quả hình cầu, như quả cam nhỏ, đường kính 15mm.

Sử dụng: Lá, rễ và tinh dầu

Công dụng: Trị thấp khớp mạn tính và bại liệt. Lá được dùng trị rắn cắn. Còn rễ cũng được xem như có tính kháng sinh và kích thích.

Nhân giống:

Phân bố: Cây của Nam Đông Dương, Ấn Độ, Thái Lan, Quần đảo Malaixia. Ở nước ta, chỉ gặp ở các tỉnh Nam Trung Bộ như Kontum, Khánh Hoà.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Mù phộc

Mô tả: Bưởi là loại cây to cao 10-13m, vỏ thân màu vàng nhạt, đôi khi ở kẽ nứt thân chảy ra một thứ gôm nhựa. Cành có gai dài, nhọn. Lá hình trứng, dài 11-12cm, rộng 4,5-5,5cm, hai đầu tù, nguyên, dai, cuống có dìa cánh to. Hoa đều, to, mọc thành chùm 6-10 hoa, rất thơm. Quả hình cầu to, có khi to bằng đầu người lớn, vỏ dầy, màu thay đổi tùy theo giống.

Sử dụng: Lá, vỏ, hạt

Công dụng: Chữa cảm cúm, nhức đầu, chữa ăn uống không tiêu, đau bụng, ho.

Nhân giống:

Phân bố: Trồng khắp nơi ở nước ta, nổi tiếng nhất có bưởi huyện Đoan Hùng tỉnh Phú Thọ

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chanh

Mô tả: Cây nhỏ, cao 2-5m, có nhánh không đều, không gai hoặc có gai mọc ngang, có thể dài tới 35mm, chồi non màu tím. Lá tồn tại, xoan hay xoan dài, dài tới 7-8cm (tới 11cm), rộng 3-3,5cm (tới 6cm) tròn ở gốc, tròn hay có mũi nhọn ngắn ở chóp, mỏng, mép có răng tù; gân phụ mảnh, hơn 10 cặp; cuống tròn, không có cánh, nhưng thường dẹp, dài 6-8mm. Hoa trắng, nhuốm tía hay tim tím, khá lớn, đơn độc hay xếp 2-3 cái thành chùm nhỏ ở nách lá. Quả hơi cao, to 2 x 1,7cm hoặc thuôn tròn đường kính 2,5cm, có u ở đỉnh, có vỏ mỏng, nhẵn, chia ra 10-12 múi, mỗi múi chứa 2-3 hạt hình trứng khá lớn, hơn dẹt, có vỏ dày bao lấy một hay nhiều phôi không có màu lục; vỏ dễ tróc, nạc chua.

Sử dụng: Lá, quả, hạt, rễ, vỏ thân

Công dụng: Chữa ho hen tức ngực, khó thở, nhức đầu, mắt đau nhức, phụ nữ tắc tia sữa, đau sưng vú do huyết hư

Nhân giống:

Phân bố: Loài phân bố ở miền Bắc nước ta và cả ở Campuchia và Lào. Cũng được trồng khắp nơi cùng với Chanh ta.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Chày gày săt

Mô tả: Cây nhỡ cao 3 - 4 (-12)m, thường xanh. Cành non hơi ráp, sau sần sùi vì có nhiều tuyến; lá kép mọc so le, gồm 5 - 13 lá chét hình trái xoan, lá chét cuối hình trứng, đầu nhọn, gốc hơi lệch, mép lá nguyên hay hơi khía tai bèo, có nhiều điểm tuyến chứa dầu. Hoa trắng mọc thành chùy thưa ở ngọn. Quả hình cầu, màu vàng, có 1 - 2 ô, chứa một hạt to.

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Ngứa, nhiễm trùng

Nhân giống:

Phân bố: Núi Luốt, Xuân Mai, Ba vì, Hương Sơn

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc: