Cây Thuốc Hà Nội

Tên khác: Tồ nhuẩy mia’

Mô tả: Cây chó đẻ răng cưa là cây cỏ thân cao khoảng 30-80cm. Thân thẳng đứng,hoặc nằm bò, phân nhánh cành ngay từ gần gốc. Cành lá mọc so le, mỗi cành lá gồm nhiều lá nhỏ xếp thành 2 dãy thẳng hàng. Phiến lá nhỏ và thon dài hình trứng, gốc là có cuống gắn vào cành lá chính. Hoa mọc ngay phía dưới của cành lá, xếp thành hàng dọc theo cành lá. Hoa màu trắng, hơi vàng và không bị rụng khi quả hình thành. Cây ra hoa vào trung tuần tháng 4 cho tới tháng 6, đến tháng 7-11 thì ra quả. Khi hình thành quả, dưới lá có hàng dài các hạt tròn nhỏ nhỏ đường kính khoảng 2.5mm, có vệt nổi màu hơi nâu đỏ, có sần vảy, và vân chia múi.

Sử dụng: Toàn cây

Công dụng: Trị sốt, lợi tiểu, tiểu đường, u xơ tuyến tiền liệt, viêm âm đạo, ăn uống khó tiêu, viêm đại tràng

Nhân giống:

Phân bố: Ấn Độ, Bhutan, Đài Loan, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanma, Nepal, Nhật Bản, Sri Lanka, Thái Lan, Trung Quốc, Việt Nam và Nam Mỹ.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đu đủ tía

Mô tả: Đây là loại cây nhỏ, cao 1 - 5m, thân rỗng, lá mọc so le, có cuống dài, chia 5 - 7 thùy, mép khía răng, quả nang có gai mềm chứa 3 hạt hình trứng hơi dẹt, màu nâu, bóng, có vân. Cây Thầu dầu có loại trắng và loại tía, trong đó thầu dầu tía dùng có tính dược mạnh hơn.

Sử dụng: Rễ, thân

Công dụng: Chữa trị cho sản phụ sót nhau, chữa nhiều bệnh thường gặp như: cảm, đau đầu do trúng gió; một số bệnh ngoài da như mẩn ngứa, ung nhọt, da viêm mủ, eczema..; gai, dằm đâm vào thịt; phong thấp, đau nhức khớp, đòn ngã sưng đau; động kinh, tâm thần phân liệt…

Nhân giống:

Phân bố: Mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi: Hà Nội, Hà Giang, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Phú Thọ.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Tà dâu điẻng

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Ho

Nhân giống:

Phân bố: Núi Luốt, Xuân Mai, Ba vì, Hương Sơn

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đìa chụt nh’ha

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đái đỏ, đuổi bệnh ra ngoài trong bài thuốc

Nhân giống:

Phân bố: Núi Luốt, Xuân Mai, Ba vì, Hương Sơn

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đìa chụt sli’

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đái đỏ

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đièng cam chuổng

Mô tả: Cây nhỏ dạng bụi, mọc đứng, luôn xanh, cao 0,8 - 1,2 m. Cành nhiều, mảnh, khóc khuỷu, màu lục xám. Lá mọc so le, lúc đầu hình vảy, sau phát triển to thành hình bầu dục hoặc hình trứng, phiến mỏng xếp thành hai dãy, gốc thuôn, đầu nhọn, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới rất nhạt; lá kèm nhỏ, hình tam giác nhọn đầu; cuống lá rất ngắn. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành xim, gồm hoa đực và hoa cái hoặc chỉ có hoa cái; hoa đực có đài màu vàng điểm chấm đỏ, 6 thùy nông, không có cánh hoa, nhị 3 tập hợp thành cột rất ngắn, bao phấn không cuống; hoa cái có đài màu vàng hoặc đỏ tía, có 6 thùy sâu tồn tại khi thành quả. không có cánh hoa, bầu hình trứng, 3 ô. Quả nang, hình cầu, hơi dẹt, màu trắng, mang dài tồn tại, hạt màu đen, có 3 cạnh.

Sử dụng: Lá, rễ.

Công dụng: Chữa sót nhau, chữa tưa lưỡi, chữa đái dầm.

Nhân giống:

Phân bố: Mọc hoang và được trồng khắp nơi ở Việt Nam để lấy lá nấu canh.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Lưỡi cọp

Mô tả: Cây bụi nhỏ, cao 10-40cm, thân tròn, cứng. Lá hình mác, chóp tròn, mặt trên có những viền ngang màu xám trắng, nom như lưỡi hổ. Hoa nhỏ, màu đỏ, mọc tụ họp từng khóm ở thân cây.

Sử dụng: Lá và hoa

Công dụng: Trị ho khan, viêm phần trên đường hô hấp cấp tính, viêm khí quản, hen phế quản, ho ra máu.

Nhân giống:

Phân bố: Cây của phân vùng Ấn Độ - Malaixia, mọc hoang ở vùng rừng núi.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Càm sao’ mia’

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Ho

Nhân giống:

Phân bố: Hương Sơn, Mỹ Đức

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Ngồng tây’ điẻng

Mô tả: Cây gỗ lớn cao 6m đến 30m; thân to đến hơn 1m; nhánh non có lông hoe. Lá kép lông chim 2 lần; lá kèm hình tim, cao 10-15mm; cuống chung dài 20cm; lá chét bậc hai (10-) 20-30 đôi, mọc đối, không cuống, dài 8-10mm, rộng 2-2,5mm, không cân xứng, hình thuôn mũi dùi, hơi có lông mềm trên cả hai mặt. Chuỳ hoa cao 10-20cm, có lông vàng, cuống hoa xếp thành bó 3-4 cái, thường có lá kèm có tai dài 1-3cm bao ở gốc, mang đầu hoa gồm 10-20 hoa không cuống. Quả đậu thuôn, dài 12-15cm, rộng 1,7-2cm, chứa 8-10 hạt hình bầu dục, nâu, dẹp, có kích thước 7x4,5x0,5-1mm.

Sử dụng: Vỏ

Công dụng: Chữa rắn cắn

Nhân giống:

Phân bố: oài của á châu nhiệt đới và á nhiệt đới: Ấn Độ, Xri lanca, Mianma, Trung Quốc, Thái Lan, Campuchia, Lào, Việt Nam và Inđônêxia (Java). Ởnước ta, cây thường mọc ở trong các rừng thường xanh và rụng lá, các savan, và dọc các bờ sông suối, giữa cao độ 200 và 1700m.

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Mù phàng

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Nhiễm trùng (lở loét, sưng đau)

Nhân giống:

Phân bố: Núi Luốt, Xuân Mai, Ba vì, Hương Sơn

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Đồ điều mong

Mô tả:

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Phong tê thấp

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc:

Tên khác: Cu ét m’hây

Mô tả: Cây nhỡ cao 4m; nhánh mảnh, không lông. Lá có lá kèm hình tam giác; cuống lá 2 - 5cm, phiến lá xoan, đường kính 6 - 15cm, xẻ 1/2 - 2/3, mặt trên không lông, mặt dưới có lông ngắn ở gân; gân từ gốc 7 -11.Chùm hoa ở nách lá và ở ngọn, cao 5 - 15cm, cuống 2 - 3mm, nụ hình thoi cao 6 - 10mm; đài hình tàu; cánh hoa xanh xanh, dài 12mm. Hoa đực có 10 nhị sinh sản và 5 cái ngoài dài hơn 5 cái trong. Hoa cái có 10 nhị tiêu giảm không đều nhau; bầu có lông, vòi ngắn. Quả dẹp có vỏ mỏng, dài 5 - 7cm, rộng 0,7 - 1cm; hạt 6 - 10, dẹp, dài 3mm.Loài của Mianma, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam và các đảo Timor, Wetar. Ở Việt Nam, có gặp từ Hòa Bình, Nghệ An tới Quảng Trị, Ninh Thuận.Thường gặp trong các rừng thưa cây họ Dầu ở các vùng thấp, ở những môi trường không quá khô hạn; cũng gặp nhiều trên các núi đá vôi.Lá non và quả ăn được. Cây cũng được dùng trong y học dân gian (phụ nữ sinh đẻ uống, bệnh sốt).

Sử dụng:

Công dụng: Chữa Đái vàng, thuốc mát, đau người

Nhân giống:

Phân bố: Ba Vì

Bảo tồn:

Tài liệu tham khảo:

Bài thuốc: